Η διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους είναι απαραίτητη για την υγεία. Στην περίπτωση λιποβαρών ατόμων εστιάζουμε στη σύσταση του σώματος καθώς και στην αιτιολογία απώλειας ή διατήρησης χαμηλότερου σωματικού βάρους από το επιτρεπόμενο για την ηλικία και το φύλο.

Πηγή: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38148513/, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35665528/, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36716756/, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29145755/

Παράγοντες προς αξιολόγηση για το Σωματικό Βάρος :

• Δείκτης Μάζας Σώματος
  Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος με το τετράγωνο του ύψους.
  Δηλαδή: ΔΜΣ (kg/m2) = βάρος (kg) / ύψος (m)2.
  - Αν ΔΜΣ: < 18.5 → λιποβαρής
  - Αν ΔΜΣ: 18.5 – 25 → φυσιολογικό σωματικό βάρος
  - Αν ΔΜΣ: 25 – 30 → υπέρβαρος-η
  - Αν ΔΜΣ > 30 → παχυσαρκία
  Για τα παιδιά και τους εφήβους, η ερμηνεία του ΔΜΣ εξαρτάται από την ηλικία και το φύλο.
  Ο ΔΜΣ πρέπει να συνεκτιμηθεί μαζί με άλλους παράγοντες.

• Σύσταση σωματικού βάρους
  Η σύσταση σωματικού βάρους αποτελείται κυρίως από το ποσοστό μυϊκής μάζας, το ποσοστό σωματικού λίπους, το ποσοστό οστικής μάζας και το ποσοστό άλιπης μάζας σώματος (μυική μάζα, σωματικά υγρά). Επίσης, είναι σημαντικό να εξετάζεται και το ορμονολογικό προφίλ. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στο ποσοστό μυϊκής μάζας στα λιποβαρή άτομα. Θα πρέπει να βρίσκεται εντός επιτρεπτών ορίων για την ηλικία και το φύλο, καθώς η χαμηλή μυϊκή μάζα συσχετίζεται με κίνδυνο εμφάνισης μεταβολικών νοσημάτων, οστεοπενίας ή και οστεοπόρωσης.

• Χρονικό διάστημα διατήρησης χαμηλού σωματικού βάρους.
  Είναι σημαντικό να εξετάζεται εάν η απώλεια σωματικού βάρους διατηρείται αρκετό καιρό ή αν χάθηκε απότομα. Στην δεύτερη περίπτωση απαιτείται ακόμη πιο προσεκτική διατροφική διαχείριση της κατάστασης.

• Αιτιολογία απώλειας σωματικού βάρους. Είναι αναγκαίο να λαμβάνεται υπ όψη εάν η απώλεια σωματικού βάρους έχει επιτευχθεί εκούσια ( π.χ. με διατροφή και άσκηση) ή ακούσια, δηλαδή να μη γνωρίζει το άτομο γιατί έχασε βάρος. Στην δεύτερη περίπτωση, είναι πρωτίστως απαραίτητη η παρακολούθηση από ειδικό παθολόγο, ενδοκρινολόγο ή και γαστρεντερολόγο. Πιθανών να συνυπάρχει κάποια νόσος του γαστρεντερικού συστήματος, σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι ή κάποια διαταραχή πρόσληψης τροφής.

• Αδυναμία και κόπωση

• Ελλείψεις σε μακρο- και μικροθρεπτικά συστατικά (αναιμία, έλλειψη βιταμινών κ.α.)

• Διαταραχή κύκλου (για τις γυναίκες)

• Υπογονιμότητα

• Μη ενισχυμένο ανοσοποιητικό σύστημα

• Έλλειψη συγκέντρωσης

• Οστεοπενία, οστεοπόρωση, χαμηλή μυϊκή δύναμη και ισχύς
• Σαρκοπενία (τρίτη ηλικία)

• Σχεδιασμός υπερθερμιδικού προγράμματος διατροφής με σωστούς συνδυασμούς και τρόφιμα υψηλής διατροφικής ποιότητας.

• Πρόσληψη 0,5 έως και 1 kg/ εβδομάδα. Οι συστάσεις είναι εξατομικευμένες, ανάλογα με την κατάσταση υγείας και τις ανάγκες του ατόμου.

• Μαζί με τη διατροφή, είναι απαραίτητη και η προπόνηση αντιστάσεων (βάρη, λάστιχα, στατικές ασκήσεις) για μυική ενδυνάμωση. Συστάσεις: Τουλάχιστον 150 λεπτά/ εβδομάδα μέτριας έντασης άσκηση ή 75 λεπτά/ εβδομάδα υψηλής έντασης άσκηση

Η διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους είναι απαραίτητη για την υγεία. Η υπερβολική συσσώρευση λίπους στο σώμα , και ιδιαιτέρως το σπλαχνικό (ενδοκοιλιακό) λίπος , το οποίο συσσωρεύεται μεταξύ των οργάνων του πεπτικού συστήματος, συσχετίζεται με κίνδυνο εμφανής χρόνιων νοσημάτων , συμπεριλαμβανομένης της υπέρτασης, της δυσλιπιδαιμίας, του σακχαρώδη διαβήτη κ.α

Η παχυσαρκία είναι μια χρόνια ασθένεια που πλήττει άτομα όλων των ηλικιών και κοινωνικοοικονομικών ομάδων. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η παχυσαρκία αποτελεί πρόβλημα δημόσιας υγείας που πλήττει περίπου το 30% των ενηλίκων και προβλέπεται να αυξηθεί στο 33% έως το 2030.
Ο υψηλός επιπολασμός της παχυσαρκίας συνδέεται με την καθιστική ζωή και την χαμηλή φυσική δραστηριότητα. Η παχυσαρκία σε συνδυασμό με τον καθιστικό τρόπο ζωής, συνδέονται με τον κίνδυνο εμφάνισης διάφορων χρόνιων ασθενειών, συμπεριλαμβανομένων των καρδιακών παθήσεων, του Σακχαρώδη Διαβήτη, της υπέρτασης, της οστεοπόρωσης, της κατάθλιψης και διαφόρων τύπων καρκίνου.

Πηγή: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35871953/

Για την αξιολόγηση του Σωματικού Βάρους χρησιμοποιούνται κατά βάση 2 δείκτες: ο Δείκτης Μάζας Σώματος και η περιφέρεια μέσης.
Ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος με το τετράγωνο του ύψους.
Δηλαδή: ΔΜΣ (kg/m2) = βάρος (kg) / ύψος (m)2.
• Αν ΔΜΣ: < 18.5 → λιποβαρής
• Αν ΔΜΣ: 18.5 – 25 → φυσιολογικό σωματικό βάρος
• Αν ΔΜΣ: 25 – 30 → υπέρβαρος-η
• Αν ΔΜΣ > 30 → παχυσαρκία
Για τα παιδιά και τους εφήβους, η ερμηνεία του ΔΜΣ εξαρτάται από την ηλικία και το φύλο.
Π.χ. Ένας άνδρας με ύψος 185 cm και βάρος 92 kg θα έχει ΔΜΣ = 92/3,4225 = 26,88 kg/m² και κατατάσσεται στην κατηγορία <υπέρβαρος>

*ΟΜΩΣ, ο ΔΜΣ έχει περιορισμούς, καθώς δεν λαμβάνει υπ’όψιν την σύσταση του σώματος. Μπορεί το άτομο του προηγούμενου παραδείγματος να είναι αθλητής και να έχει πολύ αυξημένη μυϊκή μάζα και φυσιολογικό – χαμηλό σωματικό λίπος. Σε αυτή την περίπτωση, φυσικά δε θεωρείται υπέρβαρος.

Η ανάλυση σύστασης σώματος (λιπομέτρηση) παρέχει επιπλέον σημαντικές πληροφορίες για το ποσοστό σωματικού λίπους, μυϊκής μάζας και άλιπης μάζας, καθώς και για την κατανομή λίπους στο σώμα.

Η περιφέρεια μέσης (ΠΜ) χρησιμοποιείται για την εκτίμηση του κινδύνου εμφάνισης παθήσεων, σχετιζόμενων με την παχυσαρκία, και κυρίως την κεντρική ή κοιλιακή παχυσαρκία. Η τελευταία, σχετίζεται με τη συσσώρευση σπλαχνικού λίπους. Ως σπλαχνικό λίπος ορίζεται το ενδοκοιλιακό λίπος που βρίσκεται μέσα στην κοιλιακή κοιλότητα και συσσωρεύεται μεταξύ των οργάνων (στόμαχος, ήπαρ, πεπτικό, νεφροί κ.λπ.). Η περίμετρος μέσης μπορεί να μετρηθεί με μια μεζούρα στο λεπτότερο σημείο της μέσης.

Όρια σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για την περίμετρο μέσης (cm):

Άνδρες: <102cm και ιδανικά <94cm
Γυναίκες: <88cm και ιδανικά <80cm